Goat Farming Yojana : ग्रामीण भागातील अनेक शेतकरी शेतीच्या जोडीला शेळीपालन व्यवसाय करतात, कारण हा व्यवसाय कमी गुंतवणुकीत अधिक परतावा देतो. शेळीपालनातून दूध, मांस, शेणखत, वंशवाढीचे उत्पन्न अशा विविध स्रोतांतून नियमित आर्थिक उत्पन्न मिळू शकते. याच गोष्टी लक्षात घेता केंद्र व राज्य शासनामार्फत विविध शेळीपालन अनुदान योजना राबवल्या जातात. या योजनांचा उद्देश ग्रामीण भागातील शेतकरी, महिला, युवक आणि स्वयं-सहायता गटांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे हा आहे.
योजनेसाठी मिळणारे अनुदान :-
या योजनांअंतर्गत शेतकऱ्यांना शेळी खरेदीसाठी मदत मिळते. बहुतेक योजनांमध्ये शेतकऱ्याला किमान पाच ते दहा शेळ्यांपासून व्यवसाय सुरू करता येतो. काही योजना 50 शेळ्यांपर्यंत खरेदीसाठी लागू होतात. पात्र अर्जदाराला खर्चाच्या सुमारे 30 ते 60 टक्के पर्यंत रक्कम अनुदान स्वरूपात मिळते. विशेष जातींमध्ये, जसे की अनुसूचित जाती-जमाती, महिला, दिव्यांग आणि अल्पभूधारक शेतकरी यांना जास्त टक्केवारीचे अनुदान दिले जाते.
सरकारी अनुदानाचे स्वरूप :-
शेळ्यांच्या सुरक्षित आणि स्वच्छ निवाऱ्यासाठी शेड बांधण्यावरही शासन आर्थिक मदत देते. हे शेड बांधण्यासाठी लागणाऱ्या खर्चात सुमारे 40,000 ते 1,00,000 रुपयांपर्यंतची मदत मिळू शकते. यासोबतच, पशुखाद्य, लसीकरण, विमा संरक्षण आणि व्यवसाय प्रशिक्षण यांसारख्या पूरक सुविधा देखील काही योजनांतर्गत दिल्या जातात.
पात्रता व अर्ज प्रक्रिया :-
या योजनांचा लाभ घेण्यासाठी अर्जदाराने भारतीय नागरिक असणे आवश्यक आहे. वय किमान 18 वर्षे असावे. काही प्रकरणांमध्ये बँकेचे कर्ज घेणे आणि त्यावर योजना लागू करणे ही अट असते. अर्ज करताना आधार कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला, बँक खाते, फोटो, जमीन मालकीचे प्रमाणपत्र किंवा पट्टा इत्यादी आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी लागतात. अर्जदाराने स्थानिक कृषी विभाग, जिल्हा पशुसंवर्धन कार्यालय किंवा राष्ट्रीयकृत बँकांशी संपर्क साधावा. अनेक योजना ऑनलाईन पद्धतीनेही उपलब्ध आहेत.
शेळीपालनासाठी नाबार्ड, राष्ट्रीय पशुधन विकास मंडळ, राज्य कृषी विभाग व पशुसंवर्धन खाते, तसेच बँका यांच्याद्वारे कर्ज व अनुदान उपलब्ध करून दिले जाते. अर्ज प्रक्रिया आणि प्रकल्प अहवाल तयार करण्यात संबंधित संस्था मार्गदर्शन करतात.
शेळीपालन व्यवसायामध्ये नियमित उत्पन्नाची क्षमता आहे.महिलांसाठी व स्वयं-सहायता गटांसाठी हे क्षेत्र स्वावलंबनाचे एक प्रभावी माध्यम ठरते. योग्य नियोजन, प्रशिक्षण, जातींची निवड आणि बाजारपेठेचा अभ्यास केल्यास हा व्यवसाय दीर्घकालीन यश देणारा ठरतो.
अधिकृत माहिती व अर्ज प्रक्रिया जाणून घेण्यासाठी खालील लिंकवर भेट द्या –